معرفی سری استاندارد API

انجمن نفت آمریکا American petroleum institute در شهر کلمبیا در سال 1919 میلادی تاسیس شد و از 1924 تبدیل به مرکز ارائه و توسعه استانداردهای صنعت نفت و گاز سراسر جهان تبدیل شده است. تدوین این استانداردها کمک زیادی به صنعت نفت و گاز (و حتی سایر صنایع) در جهت کسب رضایت ذینفعان و تولید محصولات با کیفیت و ارائه خدمات مطلوب نموده است. این انجمن با همکاری با 650 شرکت در خصوص تولید، پالایش، توزیع و سایر بخش‌های صنعت نفت و گاز به عنوان بزرگترین انجمن صنعت نفت و گاز آمریکا محسوب می‌گردد و در هر سال بالغ بر 300،000 اثر شامل کتاب‌ها، استانداردهای فنی، کتاب‌های الکترونیکی، نرم‌افزار و بروشور منتشر می‌کند.

انجمن نفت آمریکا در زمینه بازرسی مبتنی بر ریسک دو استاندارد مهم و شناخته شده API580 و API581 (استانداردهای RBI) را تالیف نموده است که شامل عناوین زیر است:

1 Scope
2 Normative References
3 Terms, Definitions, Acronyms, and Abbreviations
4 Basic Risk Assessment Concepts
5 Introduction to Risk-Based Inspection
6 Planning the RBI Assessment
7 Data and Information Collection for RBI Assessment
8 Damage Mechanisms and Failure Modes
9 Assessing Probability of Failure
10 Assessing Consequence of Failure
11 Risk Determination, Assessment, and Management
12 Risk Management with Inspection Activities
13 Other Risk Mitigation Activities
14 Reassessment and Updating RBI Assessments
15 Roles, Responsibilities, Training, and Qualifications
16 RBI Documentation and Recordkeeping
17 Summary of Risk-Based Inspection Pitfalls

تفاوت استاندارد API 580 با API 581 چیست؟

هر دو این استانداردها یعنی API 580 و API 581 به عنوان استانداردهای RBI در مورد برنامه بازرسی مبتنی بر ریسک در صنایع هیدروکربن و فرآیندی شیمیایی بحث می‌کنند. پس تفاوت API 580 با API 581 در کجاست؟ API-580 شامل تعاریف و مفاهیم است. این مستند شرح جامعی از حداقل برنامه مورد نیاز برای تعیین صلاحیت ایجاد بازه‌های بازرسی براساس تجزیه و تحلیل بازرسی مبتنی بر ریسک (RBI) را مورد بررسی قرار می‌دهد. اما API 581 روش پیاده‌سازی RBI را ارائه می‌دهد. رویه آن شامل ارزیابی کمی دقیق احتمال خرابی و نتیجه خرابی مرتبط با هر مورد تجهیزات در یک واحد فرآیندی خاص است. بنابراین، اگر فردی به دنبال مفاهیم اساسی RBI باشد، استاندارد API 580 گزینه خوبی خواهد بود، اما اگر به دنبال محاسبات و فرمول‌های دقیق RBI هستید، استاندارد API 581 می‌تواند مفید باشد.

Life Extension چیست؟

بهره‌برداری از دارایی‌های پیر شده بیش از عمر مفید طراحی شده آن‌ها می‌تواند عواقب نامطلوبی به همراه داشته باشد. مکانیسم‌های خسارت وابسته به زمان مانند خوردگی و خستگی باعث ایجاد هزینه‌های اضافی در نگهداری و اختلال در دسترسی دارایی برای راه‌اندازی می‌شود. برای دارایی قدیمی‌تر، مشکلات بیشتری وجود دارد. روش‌های گسترش طول عمر به استفاده از امکانات فراتر از عمر مفید برنامه‌ریزی شده کمک می‌کند. با توجه به بودجه و منابع بازرسی محدود برای دارایی‌های قدیمی، تمرکز فقط در بازرسی و نگهداشت نیست، بلکه باید بازرسی و نگهداری هدفمند، اولویت‌دار و هوشمند باشد. بنابراین، ارزیابی دارایی‌های فرسوده برای افزایش طول عمر شامل ارزیابی ریسک از مولفه‌ها و توصیه‌هایی برای کنترل ریسک اجزای پر خطر است. روش ارزیابی باید نه تنها یکپارچگی موجود در ساختارها و تأسیسات را در نظر بگیرد بلکه عمر طولانی کار آن‌ها را نیز تضمین کند. به طور کلی، اقدامات کنترل ریسک مانند بازرسی و نظارت برای پایین نگه داشتن خطر شکست دارایی در ارزش از پیش تعریف شده انجام می‌شود. به طور معمول با افزایش سن دارایی، دفعات و دامنه بازرسی‌ها افزایش می‌یابد. اما گزینه‌های کنترل ریسک می‌تواند هزینه‌های قابل توجهی را کاهش دهد. بنابراین، تجزیه و تحلیل دقیق هزینه و سود بخشی اساسی در هر برنامه افزایش طول عمر است.

برنامه تمدید دوره عمر حتی برای تأسیسات دریایی نیز حیاتی است. اقیانوس یکی از سخت‌ترین محیط‌های کره زمین است. ترکیب آب دریا و نمک نه تنها بسیار خورنده است، بلکه حرکت موج و باد باعث ایجاد خستگی می‌شود که ترکیبی از خستگی و خوردگی هزینه زیادی دارد.

هدف استاندارهای API581  و API580 (استانداردهای RBI)

هدف این اسناد ارائه حداقل عناصر اولیه و توصیه شده به کاربران برای توسعه، پیاده‌سازی و حفظ یک برنامه RBI است. استانداردهای RBI راهنمایی‌هایی برای کاربران، مالکان، اپراتورها، و طراحان تجهیزات تحت فشار برای توسعه و اجرای یک برنامه بازرسی را ارائه می‌دهند. این دستورالعمل‌ها شامل ارزیابی یک برنامه بازرسی و برنامه‌ریزی برای آن است. این روش بر عملکرد ایمن و قابل اعتماد از طریق بازرسی تأکید دارد.

بازرسی مبتنی بر ریسک طیفی از رویکردهای تجزیه و تحلیل ریسک (از روش‌های کاملاً کیفی تا کاملاً کمی و عددی) را در بر می‌گیرد و می‌تواند به عنوان بخشی از روند برنامه‌ریزی بازرسی در نظر گرفته شود.

چارچوب روند RBI شامل موارد زیر است:

الف) درک فرضیه طراحی؛

ب) برنامه‌ریزی ارزیابی RBI؛

ج) جمع آوری اطلاعات و داده؛

د) شناسایی مکانیسم‌های آسیب و حالت‌های خرابی؛

ه) ارزیابی احتمال خرابی (POF)؛

و) ارزیابی پیامد خرابی (COF)؛

ز) تعیین، ارزیابی و مدیریت ریسک؛

ح) مدیریت ریسک با فعالیت‌های بازرسی و کنترل فرآیند؛

ط) سایر فعالیت‌های کاهش خطر؛

ی) ارزیابی مجدد و به روزرسانی؛

ك) نقش‌ها، مسئولیت‌ها، آموزش‌ها و صلاحیت‌ها؛

ل) اسناد و مدارک.

نتیجه مورد انتظار از کاربرد فرآیند RBI باید متناسب با خطرات باشد.

خروجی یک فرایند RBI در استانداردهای API اینگونه معرفی شده است:

الف) یک رتبه‌بندی با ریسک نسبی برای تجهیزات ارزیابی شده؛

ب) شرح دقیق برنامه بازرسی که برای هر مورد از تجهیزات به کار گرفته می‌شود، از جمله:

•  روش (های) بازرسی که باید استفاده شود (به عنوان مثال بصری، اولتراسونیک، رادیوگرافی، گرمانگاری و…)
•  میزان استفاده از روش (های) بازرسی (به عنوان مثال درصد کل مساحت بررسی شده یا مکان‌های خاص)،
•  زمان بازرسی‌ها (فواصل بازرسی/موعد مقرر)،
•  مدیریت ریسک حاصل از اجرای طرح بازرسی؛

ج) شرح سایر فعالیت‌های کاهش خطر، مانند تعمیرات، تعویض‌ها یا به روزرسانی تجهیزات ایمنی

طراحی مجدد یا نگهداری تجهیزات و…

د) سطح خطر مورد انتظار (سطح قابل تحمل برای سازمان‌ها) همه تجهیزات پس از برنامه بازرسی و سایر فعالیت‌های کاهش خطر اجرا شده

ه) شناسایی عوامل محرک خطر.

برای استقرار این استانداردها در سازمان خود پیشنهاد می‌کنیم به دوره‌های آموزشی ما مراجعه کنید و خدمات نرم افزار و مشاوره شرکت پمکو را به کار ببرید و به جای آزمون و خطا از تجربه استقرار مشاوران در پروژه‌های بین المللی بهره ببرید.