Events and Causal Factors Charting (نمودار رویدادها و علل موثر)

از جمله روش های تحلیل علل ریشه ای است که فرایندی پیچیده دارد. این روش ابتدا توالی وقایع را مشخص می‌کند و این رویدادها و شرایط مربوطه در یک خط زمانی تنظیم می‌شود .وقایع و شرایطی که شواهد و مدارک دارند با خطوط توپر نشان داده می‌شوند اما وقایعی که شواهد مشخصی ندارند، با خطوط شکسته نشان داده می‌شوند. پس از تکمیل بیان مسئله، ارزیابی با دنبال کردن نمودار انجام می‌شود و می‌پرسد که اگر رویداد یا شرایط تغییر کند، مشکل متفاوت خواهد بود یا خیر. این امر منجر به شناسایی عوامل علّی مانند نبود آموزش کافی، مدیریت ضعیف و غیره می‌شود.

همانطور که گفته شد این روش زمان اتفاقات و همچنین توالی اثرها طبق یک خط زمانی در چارت بیان می‌کند. در نگاه اول این امر کمک شایانی در یافتن علت‌های رویداد موردنظر می‌کند، اما ضعف اصلی این روش، پیروی نکردن ازاصول اولیه علت معلولی است و در واقعیت به دلیل اختلاط داستان‌گویی و شرایط علّی حاکم، ناکارآمد است و به آشفتگی روابط علت و معلولی ختم می‌شود.

Why-Why Chart (تکنیک 5 چرا)

یکی از روش‌های طوفان فکری که به عنوان تکنیک 5 چرا نیز شناخته می‌شود. این ساده‌ترین فرآیند از روش‌های تحلیل علل ریشه‌ ای است و شامل تکرار سوال چرا است و حداقل پنج بار یا تا زمانی که دیگر نتوانید به این سوال پاسخ دهید، به پرسیدن سوال ادامه می‌دهید.

پنج رقم دلخواه است. تئوری روش این است که پس از پرسیدن پنچ چرا، احتمالاً به علت اصلی خود خواهید رسید. این روش مجموعه‌ای خطی از روابط علی را ایجاد می‌کند و از تجربه صاحب مشکل برای تعیین علت اصلی و راه‌حل‌های مربوطه استفاده می‌کند. تکنیک 5 چرا برای تحلیل علل ریشه‌ ای مسائل پیچیده نامناسب است، اما در مورد مشکلات جزئی و مسائل ساده واقعاً مفید است. در این روش برخلاف بسیاری از روش‌های دیگر، روابط علّی شناسایی می‌شود، اما همچنان ضعف افسانه علت ریشه‌ای برای یافتن علت اصلی و سپس اختصاص راه‌حل‌ها در این روش هم مشهود است. پس به خاطر داشته باشید که این تحلیل هرگز نباید برای مسائل پیچیده استفاده شود.

Storytelling Method (روش داستان‌ گویی)

این روش در واقع یکی از روش‌ های تحلیل علل ریشه ای نیست بلکه اغلب به عنوان روشی در گذشته مورد استفاده بوده است، بنابراین برای کامل بودن این مطلب گنجانده شده است. داستان‌گویی رایج‌ترین روش تحقیق حادثه است و تقریباً توسط هر سازمان تجاری و دولتی استفاده می‌شود. به طور معمول در این روش از فرم‌های از پیش تعریف شده استفاده می‌کنند که شامل تعریف مسئله، توضیحات در مورد واقعه، چه کسی اشتباه کرده است و برای جلوگیری از مجدد مشکل چه کاری باید صورت گیرد، می‌شود. در این روش غالباً لیست کوتاهی از دلایل اصلی وجود دارد که می‌تواند یک نمودار پارتو ایجاد کند تا نشان دهد بیشتر مشکلات از کجا منشا می‌گیرند.

هدف اصلی این روش مستند‌سازی رویداد و اقدامات اصللاحی و مشکل اصلی این روش وابستگی به تجربه نگارنده رویداد است. این روش معمولا در حوزه ثبت زمان و مکان و چگونگی اتفاق کارآیی مناسبی دارد ولی در تحلیل رویداد مناسب نیست که نتیجه این امر، ناکامی در جلوگیری از تکرار مشکل است. با این همه استفاده سازمان‌ها از فرم‌هایی که بر پایه همین روش داستان‌گویی است، اتفاقی فراگیر است. علت این امر ناشی از دو رفتار است، اول نسنجیدن اقدامات اصلاحی پس از اجرا که منجر به عدم درک کارایی این روش است. دوم باور اشتباه که همه افراد موجود در سازمان، دارای توانایی حل مسئله هستند و تنها کاری که باید انجام دهند، مستند کردن آن بر روی فرم است. نقص بعدی این روش محدودیت ناشی از فرم‌های از پیش تعیین شده است که از طوفان فکری جلوگیری می‌کند. که نتیجه این عدم تفکر عمیق به علل، گزارش‌های ناقص و طبیعتا راه‌حل‌های ناکارآمد است.

Fault Tree Analysis (تحلیل درخت خطا)

یکی دیگر از روش‌ های تحلیل علل ریشه ای تحلیل درخت خطا (FTA) است که یک نمودار علّی کمی است و برای شناسایی خرابی‌های احتمالی در یک سیستم استفاده می‌شود. این یک ابزار مهندسی معمول است که در مراحل طراحی یک پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد و به خوبی برای شناسایی روابط احتمالی علّی کارساز است. برای روش تحلیل درخت خطا نیاز به استفاده از داده‌های خاص در رابطه با میزان خرابی قطعات است. روابط علت و معلولی را می‌توان با روابط “و” و “یا” یا ترکیبات مختلفی از آن‌ها شناسایی کرد. تحلیل درخت خطا معمولا به دلیل اینکه در هنگام دخیل کردن اقدامات انسانی به عنوان یکی از عوامل تحلیل، نتیجه‌ای مطلوبی ندارد، از روش های تحلیل علل ریشه ‌ای فراگیر در حل مسائل نیست. اما این تحلیل در تعریف سیستم‌های مهندسی و به عنوان مکمل تحلیل علل ریشه ‌ای به طریق زیر استفاده می‌شود:

• یافتن علل، با بررسی فرضیات و تصمیمات طراحی که در هنگام طراحی اولیه سیستم وجود داشته‌اند.
• تعیین تمام سناریو‌های احتمالی علت معلولی
• تعیین راه‌حل‌های مناسب