دارایی‌های فیزیکی نامی کلی بر تجهیزات، ماشین آلات، ساختمان‌ها و … است که در برخی کسب و کارها مانند کارخانجات صنعتی، نقشی بسیار موثر در تحقق ماموریت سازمان دارند. در یک خط تولید معمولی در یک واحد صنعتی، بسیاری تجهیزات گران قیمت و حساس به چشم می‌خورد که ادامه حیات آن واحد صنعتی بدون عملکرد صحیح و بدون نقص این دارایی‌ها امکان پذیر نیست. انواع ماشین آلات بسته بندی، نورد، پرس، توزین، ماشینکاری و … ممکن است در یک کارخانه تولیدی به کار گرفته شود که به طور سنتی از واحد نگهداری و تعمیرات انتظار می‌رود آن‌ها را همواره آماده فعالیت نگه دارد.

هدف از تعمیر و نگهداری ماشین آلات تولید با ایجاد واحد نت در کارخانه مشخص و واضح به نظر می‌رسد: کاهش خرابی‌های هزینه بر و تضمین اینکه خط تولید می‌تواند با حداکثر ظرفیت به کار گرفته شود. با این وجود هنوز هم در جای جای صنایع تولیدی در داخل و خارج از کشور به نگهداری و تعمیرات به عنوان اتلاف ساعات تولیدی نگاه می‌شود. با هر بار وقوع خرابی غیرمنتظره در خط تولید، هزینه کلی ناشی از آن شامل هزینه قطعات یدکی، زمان نیروی انسانی متخصص، تولید و فروش از دست رفته و … به سازمان تحمیل می‌شود. تحول نگرش نسبت به تعمیرات و نگهداری در کارخانه های صنعتی نیازمند تغییر دیدگاه‌های سنتی به امر نگهداری و تعمیرات است.

تخمین هزینه های تعمیر و نگهداری واحدهای صنعتی

طیف گسترده‌ای از تخمین‌ها در خصوص هزینه های نگهداری و تعمیرات تجهیزات تولید وجود دارد. بعضی از این تخمین‌ها نشان می‌دهد که چیزی در حدود 15 تا 70 درصد از هزینه‌های کالای ساخته شده، به تعمیر و نگهداری ماشین آلات تولید تعلق پیدا می‌کند. تخمین‌های متنوعی هم در خصوص اثرات استفاده از روش‌های جدید تعمیرات و نگهداری در کارخانه های صنعتی در دسترس است، یکی از موسساتی که در این خصوص داده‌هایی را جمع آوری نموده، موسسه ملی استاندارد و تکنولوژی (NIST) است که داده‌های زیادی را از میان تولیدکنندگان جمع آوری نموده است. این مطالعه بر روی خطوط تولید گسسته انجام شده و نتایج زیر از آن حاصل شده است:

هزینه‌های نگهداشت: در محدوده مورد بررسی این موسسه در حدود 57.3 میلیارد دلار بوده است. هزینه‌های اضافی ناشی از خطاها و شکست‌ها در حدود 16.3 میلیارد دلار تخمین زده شده است، همچنین هزینه‌های انبارداری برای انبار MRO در حدود 0.9 میلیارد دلار ارزیابی شده است. مجموع این هزینه‌ها معادل با عدد 74.5 میلیارد دلار می‌شود.

اتلاف‌های قابل پیشگیری: تنها در سال 2016، میزان هدر رفت سرمایه ناشی از عدم نگهداشت صحیح به عددی معادل 119.1 میلیارد دلار می‌رسد. این مرکب است از: 18.1 میلیارد دلار هزینه خواب ماشین آلات، 0.8 میلیارد هزینه نقص در کالای تولیدی و 100.2 میلیارد دلار ناشی از فروش از دست رفته، تاخیرات و … . علاوه بر این میزان 16.03 حادثه جرحی و 0.05 مرگ در هر یک میلیون کارگر خط تولید به واسطه این خرابی‌ها به وقوع می پیوندد.

یک تجهیز نو در وضعیت ایده‌آل خود قرار دارد، به نرمی کار می‌کند و پاسخگوی نیازهای خط تولید است، این عملکرد بدون مشکل و پیوسته برای هر کسب و کار تولیدی ایده‌آل است. وقتی مخلوط‌کن‌های صنعتی به طور موثر و بدون مشکل کار می‌کنند، پروژه‌های تولیدی حتی جلوتر از زمان‌بندی پیش می‌روند. نگهداری از تجهیزات برای حفظ عملکردشان در وضعیت ایده‌آل، برای هر کسب و کاری یک خواسته اصلی محسوب می‌شود.

مشکلات عظیم در تعمیر و نگهداری ماشین آلات

کارکنان خط تولید ممکن است بارها در زمان کار یا تردد در فضای تولیدی به نقضی کوچک در یک تجهیز برخورد کنند، نشتی از یک اتصال هیدرولیک در یک دستگاه پرس، یک اتصال کوتاه در یک کابل برق، از جا در آمدن کلید قطع اضطراری و … و بی تفاوت از کنار این موارد رد شوند. این بی‌تفاوتی تهدیدی جدی برای شغلشان ایجاد خواهد کرد. همه موارد ذکر شده و همچنین سایر خرابی‌ها و نقص‌های جزئی که در ابتدا ایرادات چندان جدی به نظر نمی‌آیند، ممکن است در ادامه و با گذر زمان به یک خرابی پرهزینه تبدیل شوند. مثلاً یک کابل لخت که به موقع مورد رسیدگی قرار نگرفته است، می‌تواند منجر به ایجاد اتصال کوتاه و توقف تولید به شکل اضطراری شود، ایرادی که ممکن است منشاء آن به سرعت قابل شناسایی و رفع نباشد. با در نظر گرفتن این آینده نگری، چه مواردی را باید در زمان اپراتوری مورد توجه قرار داد تا از عواقب وحشتناک برخی ایرادها و خرابی‌های جزئی جلوگیری نمود؟

تعمیرات و نگهداری در کارخانه های صنعتی یک جنگ پرهزینه یا یک سرمایه‌گزاری آینده‌نگرانه؟

اگرچه در زمان مواجه شدن با خرابی‌های کوچک ممکن است عقلانی به نظر نرسد که زمان و پول صرف رفع آن‌ها شود، اما واقعیت این است که انتظار و از دست دادن زمان بسیار گران‌تر تمام خواهد شد. عملیات بزرگ‌تر عیب‌یابی و تعمیرات بسیار هزینه‌بر هستند. خرابی به مرور در طول قطعات بزرگ‌تر و گران‌تر و چه بسا کل تجهیز نفوذ خواهد کرد. خرابی‌های بزرگ‌تر معمولاً به زمان خواب طولانی‌تر منجر می‌شوند و زمان خواب طولانی‌تر یعنی عقب افتادن از برنامه تولید! اگر کارگرانی دارید که بر اساس زمان و برای رسیدگی به موقع به همین ایرادات جزئی حقوق می‌گیرند، با وقوع خرابی‌های پیش رونده و خرابی‌های عمده، مجبور خواهید شد که مبالغ بیشتر و قابل پیشگیری بپردازید.

در برخی موارد تنها رعایت نکات ساده نگهداشت می‌تواند از بروز خرابی‌های گسترده در تجهیزات پرس جلوگیری کند. برای استفاده از این فرصت می‌توان چک لیستی روزانه شامل موارد زیر تهیه کرد:

• بازدید چشمی اتصالات هیدرولیک و شناسایی نشتی احتمالی: یک نشتی کوچک می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود. تمام اتصالات هیدرولیکی باید محکم و بدون نشتی باشند. دستگاه باید تمیز نگهداشته شود تا به محض وقوع نشتی، امکان شناسایی فراهم باشد.
• بازدید سطح روغن و سرریز کردن در صورت نیاز: اکثر ماشین آلات پرس مجهز به برچسب‌هایی که نشان‌دهنده نوع روغن مصرفی باشد هستند، بنابراین می‌توان بر اساس همین دستورالعمل و اطلاعات از روغن مناسب استفاده کرد.
• بازدید پیچ‌ها در اجزاء مختلف دستگاه: پیچ‌ها ممکن است تحت تاثیر تنش‌های وارده به دستگاه شل شوند.

به این لیست می‌توان موارد دیگری را بر حسب نوع، کاربرد یا طراحی خاص هر دستگاه اضافه نمود. توجه به گریسکاری با اندازه و زمانبندی مناسب در بوشینگ‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. از تزریق گریس بیش از اندازه مورد نیاز باید اجتناب نمود، این امر باعث جمع شدن آلودگی در محل تجمع گریس می‌شود که خود به مرور به فرسایش بیشتر در یاتاقان منجر خواهد شد. برخی از بوشینگ‌ها ممکن است دارای یک چک ولو (شیر یک طرفه) باشند.

دمای روغن در زمان کار دستگاه پرس نیز اهمیت ویژه‌ای دارد، هر تجهیز هیدرولیکی برای کارکرد در دمای معین طراحی شده است، این دما معمولاً به صورت یک بازه در نظر گرفته می‌شود. عمده ماشین آلات هیدرولیکی برای عملیات در دمای بین 40 تا 70 درجه طراحی شده‌اند. در زمان کاربری دستگاه باید توجه داشت که بهترین دما برای عملکرد دستگاه همین بازه است. همچنین سلامت روغن در یک دستگاه پرس از مهم‌ترین مواردی است که اپراتور و پرسنل نگهداری و تعمیرات باید به آن توجه کنند. مانند یک اتومبیل، دستگاه پرس هم نمی‌تواند بدون میزان کافی و باکیفیت از روغن کار کند. تمیز نگه داشتن وضعیت روغن در یک دستگاه پرس کار چندان سختی نیست.

ذرات آلاینده و حرارت بزرگ‌ترین دشمنان روغن هیدرولیک محسوب می‌شوند. اگر سطح روغن همواره در وضعیت نرمال نگه داشته نشود، امکان افزایش دما و از دست رفتن خواص مفید روغن، افزایش پیدا می‌کند. این امر باعث کاهش عمر مفید روغن می‌شود. در دستگاه‌های پرس سنگین، از کولرهای روغن هوایی یا آبی استفاده می‌شود. نگهداشت صحیح باید شامل بازدید و اصلاح به موقع خرابی‌ها در این تجهیز مهم گردد. حسگر دما در داخل تانک هیدرولیک قرار می‌گیرد و عملکرد کولر به وسیله یک ترموستات کنترل می‌شود. رادیاتور همواره باید تمیز نگه داشته شود تا بازدهی حرارتی کافی را ایجاد نماید.

تجهیزات الکترونیک نیز بخشی جدا نشدنی از ماشین آلات پرس امروزی محسوب می‌شوند. اگرچه این تجهیزات قابلیت اطمینان بالایی دارند اما قطعاً عمرشان ابدی نیست. بوبین‌های شیرهای برقی معمولاً عمری معادل با 3 میلیون کورس دارند و عمر رله‌ها تقریباً 1 میلیون کورس است. تعویض این تجهیزات پیش از خرابی می‌تواند گزینه به‌صرفه‌تری برای جلوگیری از خواب خط تولید و افت سیستم تعمیرات و نگهداری در کارخانه های صنعتی باشد.

برای انجام این کار می‌توان یک کنتور ساعت‌سنج بر روی تجهیز نصب کرد و کورس‌ها را تخمین زد. سیم‌کشی جعبه برق دستگاه باید به صورت سالانه مورد بازدید دقیق قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که تمام اتصالات محکم هستند و وضعیتشان خوب است. سیم‌کشی و اتصالات نامحکم می‌تواند باعث ایجاد اتصالی و آتش‌سوزی شود.

گیربکس‌های صنعتی نیز از جمله تجهیزاتی هستند که در کارخانجات و واحدهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نقش این تجهیزات تبدیل دور و گشتاور به نسبت‌های مورد نیاز است. انواع مختلف گیربکس‌های صنعتی با طراحی‌های مختلف الزامات متنوعی از منظر نگهداشت دارند. روانکاری، ارتعاش‌سنجی، آنالیز روغن و … از جمله روش‌های متداول PM و CM در مورد این تجهیزات محسوب می‌گردد. اطلاعات بیشتر در رابطه با تعمیر و نگهداری گیربکس های صنعتی را در این لینک بخوانید.

تعمیر و نگهداری کارخانجات صنایع پتروشیمی و خطرات ایمنی

نگهداری و تعمیرات در یک مجتمع پتروشیمی می­‌تواند به دو دسته کلی داخل سایت و خارج سایت تقسیم شود. اگرچه بسیاری از حوادث ایمنی به دلیل تجهیزات ناپایدار، محیط کار دارای پیچیدگی فیزیکی و خطای انسانی به وقوع می­‌پیوندند، ایجاد و ارتقاء یک سیستم نگهداری و تعمیرات بر پایه آموزه­‌های مدیریت دارایی فیزیکی می­‌تواند نقش قابل توجهی در مدیریت ریسک­‌های ایمنی نیز داشته باشد. متخصصین، کارشناسان و تکنسین­‌ها در تعمیر و نگهداری کارخانجات صنایع پتروشیمی برای اطمینان حاصل کردن از وضعیت مناسب تجهیزات تولید، باید اقدامات، فعالیت‌­ها و پروژه‌­های مختلفی را اجرا نمایند. تعمیر و نگهداری کارخانجات صنایع پتروشیمی به دلیل وجود برخی پیچیدگی­‌ها و خطرات، ملاحظات ویژه‌­ای نسب به سایر سایت­‌های تولیدی و کارخانجات دارد. بخش مهمی از حوادث جدی در این سایت‌­ها به موضوع نگهداری و تعمیرات مربوط می‌شود (طبق آمارها تا 70درصد). استفاده از پرسنل متخصص، روش‌­های بروز، ابزارآلات و تجهیزات پیشرفته امروزی می‌تواند نقش بسزایی در کاهش سوانح در این بخش داشته باشد.

افزایش ارزش کسب و کار و قدرت مالی

وقتی تجهیزات به خوبی مورد نگهداری و تعمیرات قرار می‌گیرند، عمر کاری طولانی‌تری پیدا کرده و ارزش مالی آن‌ها در طول زمان بیشتر محفوظ خواهد ماند. اگر عمر مفید یک تجهیز 3 تا 5 سال باشد، نگهداشت صحیح می‌تواند 3 تا 5 سال دیگر به سودآوری سرمایه‌گذاری انجام شده در آن بیافزاید. وقتی یک سازمان به دنبال تامین مالی برای تجهیزات یا دارایی‌های فیزیکی جدید است و نیاز به ایجاد بدهی دارد، می‌تواند از دارایی‌های فیزیکی که به خوبی نگهداری شده و وضعیت سلامت بهتری دارند به عنوان تضمین بهره ببرد. هرچه سهم ارزشی از کسب و کار که در تجهیزات قرار گرفته بالاتر، قدرت ایجاد بدهی هم بیشتر.

صاحبان و مدیران کارخانجات با اطمینان حاصل کردن از سلامت تجهیزات تولید، می‌توانند بهترین محصولات ممکن را به دست مشتریانشان برسانند. این می‌تواند یک مزیت رقابتی پایدار در فضای رقابتی باشد، چه انگیزه‌ای از این بالاتر که اطمینان حاصل کنید که هیچ خرابی (حتی کوچک) از نظرها غافل نمی‌ماند. ماشین آلات و تجهیزاتی که به خوبی مورد نگهداری و تعمیرات قرار می‌گیرند بالاترین خروجی و کمک را به حفظ برند و شهرت کسب و کار خواهند داشت.

توجه به موارد فوق در بحث تعمیر و نگهداری واحدهای صنعتی می‌تواند باعث کاهش نرخ خرابی و افزایش دسترس پذیری شود، اما به هر حال در چرخه عمر دستگاه، نیاز به استفاده از خدمات تخصصی و فوق تخصصی برای تعمیر اجزاء دچار نقص، اجتناب ناپذیر است. استفاده از خدمات تیم اجرایی شرکت پمکو در کنار واحد نگهداری و تعمیرات در کارخانه، در قالب تعمیرات موردی و یا به صورت قرارداد سرویس و نگهداری می‌تواند یک راهکار اثربخش باشد.