تجهیزات و دارایی‌ های فیزیکی سازمان در طول چرخه عمرشان دچار استهلاک می‌شوند و این امر سازمان‌ها را در دوره‌های زمانی متناوب در برابر تصمیم‌گیری برای از رده خارج کردن یا بازسازی تجهیزات قرار می‌دهد. در بسیاری از موارد بازسازی و اورهال تجهیزات صنعتی در صورتی که بدرستی اجرا شود تصمیمی است که می تواند در مسیر خلق بیشترین ارزش از دارایی‌ های فیزیکی به سازمان کمک کند. اما آیا سازمان شما آماده اجرای تصمیمات صحیح است؟

منظور از اورهال تجهیزات صنعتی چیست؟

بنا به یک تعریف عمومی می توان گفت اورهال عبارتست از احیاء همه جانبه و کامل یک دارایی برای رساندن آن به شرایط قابل قبول از طریق بازسازی و یا تعویض قطعات و زیرمجموعه‌های آن. هدف اجرای اورهال در واقع بازیابی عملکرد بهینه تجهیز در عین تضمین قابلیت اطمینان آن است. فرآیند اورهال تجهیزات صنعتی عموماً شامل مراحل زیر می شود:

• جدا سازی
• باز کردن قطعات
• تمیزکاری
• بازرسی
• تعمیر (یا تعویض)
• تست

از کلمه اورهال معمولاً برای تجهیزات مکانیکی استفاده می شود و این فرآیند عموماً در میانه عمر مفید تجهیز پیاده سازی می‌گردد. گاهاً به جای کلمه اورهال، از عبارت تعمیرات عمده (Major Maintenance) استفاده می‌شود. برای اورهال برخی تجهیزات لازم است که آن‌ها را از سایت خارج کرده و به محل مناسب برای اجرای فرآیند بازسازی منتقل نمود، اگرچه بسیاری از تجهیزات را نیز در محل استقرارشان باید اورهال نمود. در فرآیند اورهال تجهیزات صنعتی، گاهاً نیاز به بازسازی (Rebuild) برخی قطعات و تجهیزات زیرمجموعه وجود دارد. برای قطعاتی که امکان بازسازی وجود ندارد، باید اقدام به تعویض (Swap Out) نمود.

اورهال تجهیزات صنعتی شامل یا مشمول چه فرآیندهایی می‌شود؟

در ادبیات نگهداری و تعمیرات فرآیندهای دیگری نیز هستند که معمولاٌ با اورهال یکسان انگاشته می شوند، اما واقعیت این است که تفا‌وت‌هایی با آن دارند و در شرایط مختلف و برای انواع مختلف دارایی‌ های فیزیکی بهتر است از این عبارات استفاده شود. از جمله این فرآیندها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• احیا (Rehabilitation) : فرآیندی که در آن تجهیزات یک سیستم با هدف کسب مجدد شرایط عملکردی مورد انتظار، مورد تعمیر یا جایگزینی قرار می‌گیرد. ترمیم، تعمیر، نوسازی یا اورهال تجهیزات این سیستم همه و همه از گزینه‌های احیاء سیستم محسوب می‌شوند. پروژه‌های احیاء از نوع پروژه‌های سرمایه ای محسوب می شوند و عموماً زمان انتظار (Lead Time) بالای دارند، به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از شروع چنین پروژه‌هایی حتماً از یک مشاور خبره در کنار سازمان استفاده شود.
• زیباسازی (Refurbishment): در این فرآیند، هدف معمولاً ارتقاء وضعیت ظاهری تجهیزات و دارایی‌های فیزیکی است تا احساس زیبایی شناسانه بهتری در برابر آن‌ها ایجاد شود، از این رو، این فرآیند بیشتر برای سطوح، دیوارها، کف و نمای بناها مورد استفاده قرار می گیرد.
• ترمیم کردن (Restore): فرآیندی که ممکن است بنا به نوع و وضعیت تجهیز شامل عملیاتی از قبیل تعمیر، نوسازی، زیباسازی و یا حتی احیاء بشود.
• نوسازی (Renewal): فرآیند جایگزینی یک دارایی فیزیکی که معمولاً در پایان عمر مفید آن به صورت یک پروژه سرمایه ای انجام می‌پذیرد. این فرآیند هم مانند فرآیند احیاء زمان انتظار طولانی دارد و بایست در کنار یک مشاور ذیصلاح صورت پذیرد، انگیزه های رقابتی می تواند محرک چنین تصمیمی باشد.
• ارتقاء (Retrofit): که با نام نوسازی تطبیقی نیز شناخته می شود شامل اضافه کردن قطعات و تجهیزات جدید به یک سیستم یا دارایی قدیمی می‌گردد. این فرآیند با هدف تطبیق عملکرد یا شرایط دارایی با شرایط جدید اقتصادی، تکنولوژیکی، قانونی و یا عملکردی صورت می‌گیرد. در برخی موقعیت‌ها از کلمه Upgrade نیز برای این فرآیند استفاده می‌شود.
• جایگزینی (Replacement): فرآیند تغییر یا تعویض یک دارایی که با هدف حفظ عملکرد مورد انتظار صورت می‌گیرد. برخلاف تعمیر و بازسازی، جایگزینی رنگ و بوی پروژه سرمایه‌ای به خود می گیرد. تجهیز فعلی در نقش مدافع و تجهیز جدید در نقش چالشگر مورد ارزیابی قرار می گیرند. تصمیم به اجرای این فرآیند معمولاً در زمان وقوع شکست زودرس و یا ضعف‌های بنیادی عملکردی اتخاذ می گردد.
• بازگردانی (Turn Around): فرآیندی که بطور مخفف TAR هم نامیده می‌شود و در صنعت پتروشیمی زاده شده است. در این فرآیند که عموماً بصورت برنامه ریزی شده و با زمانبندی مشخص صورت می پذیرد، یک واحد فرآیندی (Process Uint) در یک پالایشگاه، پتروشیمی، نیروگاه و …، از بهره برداری خارج شده و مورد بازسازی قرار می‌گیرد. در این فرآیند عملیات تست و بازرسی بصورت عمده انجام می‌گیرد. این فرآیند گاهاً با نام Shutdowns and outages هم شناخته می شود. بازگردانی فرآیند گرانی است که انجام آن مستلزم صرف منابع زیاد همزمان با کاهش یا وقفه در تولید محسوب می شود، و به همین دلیل برای اجرای آن استفاده از توان مشاوره‌ای اهمیت بسزایی پیدا می کند.
• اصلاح (Revamp): فرآیندی نزدیک به بازگردانی که برای طیف متنوع تری از سیستم ها، شامل سیستم‌های اجتماعی و انسانی نیز بکار می‌رود.

در ادبیات رایج فضای نگهداری و تعمیرات، عبارت “اورهال تجهیزات صنعتی ” برای طیف متنوعی از فرآیندها نظیر آنچه در بالا اشاره شد به کار گرفته می شود. دلیل این امر احتمالاً آن است که در فرآیند اورهال یک تجهیز و یا مجموعه ای از تجهیزات در یک واحد صنعتی، در برابر مجموعه ای از گزینه‌ها از جمله موارد فوق قرار می‌گیریم که در بسیاری از این موقعیت‌ها به تحلیل‌های همه جانبه مهندسی در کنار سنجش‌های هزینه‌-فایده در یک چارچوب منسجم نیازمندیم. هر چه اهمیت عملکردهای یک تجهیز بالاتر باشد، حساسیت تصمیمات و برنامه ریزی دقیق در فرآیند اورهال آن نیز افزایش پیدا می کند.

چه تجهیزاتی نیازمند اورهال هستند؟

فرآیند تعمیر اساسی یا اورهال، می تواند از یک تجهیز نسبتاً ساده مانند یک موتور دیزل در یک ژنراتور تا بخشی از فرآیند تولید یک نیروگاه گسترده باشد. ممکن است با توجه به نوع، مشخصات فنی، ابعاد و کارکرد دارایی فیزیکی نام دیگری را برای فرآیند بازگردانی آن به عملکرد مورد انتظارش به کار ببریم، اما فارغ از نامگذاری فرآیند، تمامی به صورت دوره‌ای نیازمند اجرای فرآیند اورهال تجهیزات صنعتی می‌باشند.

چه زمانی برای اورهال تجهیزات صنعتی مناسب است؟

این عملیات می تواند به صورت اضطراری و در پی یک شکست غیر منتظره و یا در قالب یک برنامه از پیش تعیین شده و در زمان خارج از بهره‌برداری بودن تجهیز صورت پذیرد. بصورت کلی اجرای فرآیند تعمیرات اساسی دو نوع هزینه را به سازمان تحمیل می کند، یکی هزینه های مستقیم اجرای فرآیند اورهال و دیگری هزینه‌های مرتبط با از دسترس خارج بودن تجهیز در زمان تعمیرات اساسی. برنامه ریزی صحیح و بر مبنای وضعیت سلامت تجهیز در طی چرخه عمر آن می تواند زمانبندی اجرای عملیات تعمیر اساسی را به گونه ای تنظیم کند که هر دو نوع هزینه به حداقل برسد.

اجرای صحیح فرآیند اورهال تجهیزات صنعتی نیازمند چه منابعی است؟

خلق بیشترین ارزش از دارایی‌های سازمان، هدفی است که در قلب یک سیستم مدیریت دارایی فیزیکی تپش ایجاد می‌کند و تداوم نیل به این هدف مستلزم پایش وضعیت این دارایی‌ها و اتخاذ بموقع تصمیماتی برای انجام تعمیرات اساسی با قصد حفظ کارکرد بهینه آن‌هاست. اجرای صحیح فرآیندهایی از جنس تعمیر اساسی نیازمند نیروی انسانی متخصص توان فنی بالا، ظرفیت مدیریتی همه جانبه و البته برنامه ریزی دقیق پروژه است، عواملی که اگر در کنار هم قرار گیرند می توانند به اثربخشی بیشتر تصمیمات اورهال تجهیزات صنعتی کمک کنند. تحلیل و برنامه ریزی هر چقدر هم صحت و دقت داشته باشند، در نهایت این شکل و کیفیت انجام کار است که در نهایت می تواند به چالش اصلی بدل شود.

اورهال تجهیزات در صنایع مختلف از جمله پتروشیمی، پالایشگاه، نیروگاه‌های تولید انرژی الکتریکی و … هر کدام مستلزم توان فنی و مدیریتی است که ممکن است در زمان نیاز در اختیار این سازمان‌ها نباشد. حتی در صورت وجود تمام منابع انسانی و مدیریتی در بسیاری موارد اجرای این فرآیند بصورت درون سازمانی از نظر اقتصادی بصرفه نیست. دسترسی به مشاور خبره و مجری کاربلد می تواند کل فرآیند را بهینه‌تر کرده و سازمان را در دریافت بیشترین ارزش در برابر هزینه‌ها و ریسک‌های متعددی که می‌پذیرد بیمه کند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مطلب مدیریت تعمیرات اساسی  و خلاصه کتاب مرجع کاربردی مدیریت تعمیرات اساسی را مطالعه نمایید.

واحد اجرایی هلدینگ بین المللی پمکو، با تکیه بر سال‌ها همکاری تخصصی با صنایع مختلف، نیروی انسانی سرآمد، متخصص و آموزش دیده و تجربه اجرای موارد متعدد تعمیرات اساسی آماده ارائه خدمات موردی و جامع به صنایع مختلف می باشد.