برون سپاری به عنوان یکی از بهترین راهکارهای کاهش هزینه­‌ها و افزایش ارزش افزوده سازمان شناخته می‌شود. در جهان امروز که تغییر مداوم عنصر جدانشدنی هر فعالیتی است، انتخاب برون سپاری بهره برداری و نگهداشت به عنوان یک راهبرد اصلی سازمان نیازمند دقت و بررسی بسیار زیاد است. در کنار فوایدی چون کاهش هزینه­‌ها، ایجاد بستر بهره برداری بهینه از منابع و ایجاد تمرکز در توسعه در کار معایبی همانند کاهش کنترل روی امور، کم‌تجربگی نسبی پیمانکاران و دیگر موارد از مشکلات انتخاب این روش است. در این مقاله سعی شده‌است به طور کامل به فواید و معایب برون سپاری بهره برداری و نگهداشت پرداخته شود.

چرا برون سپاری بهره برداری و نگهداشت

صنایع بزرگ همچون صنعت نفت و گاز سیستم‌های پیچیده‌ای هستند که به طور مداوم نیازمند انطباق پیوسته با شرایط متغیر هستند. آن‌ها با انواع فشارهایی از جمله: بازارهای در حال تحول، عوامل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فناوری روبرو هستند. سازمان­‌ها دائما در وضعیت سیالی برای تطابق با تغییرات و الزامات برون سازمانی هستند. یکی از راه­کارهای انطباق با شرایط موجود می‌تواند برون سپاری و از جمله برون سپاری بهره برداری و نگهداشت در مجتمع‌های صنعتی باشد.

در مواجه با شرایط متغیر لازم است که سازمان‌ها برای رسیدن به اهداف استراتژی کسب و کار را در بالاترین سطح تنظیم ­کنند. در رده­‌های پایین­‌تر این استراتژی به استراتژی‌های کاربردی تبدیل می‌شود. با افزوده شدن استراتژی برون سپاری در این چارچوب سازمان برای اخذ تصمیم بین انجام امور در خود سازمان و یا برون سپاری آن به سازمان دیگری توانمند خواهد شد. اینکه سازمان چه تصمیم در خصوص نوع برون سپاری و دامنه آن اتخاذ کند به شرایط صنعت و سازمان و نیازهای ویژه در هر برحه از فعالیت سازمان دارد.

فواید و معایب برون سپاری بهره برداری و نگهداشت

همانطور که گفته شد برون سپاری بهره برداری و نگهداشت یکی از استراتژی‌های متداول صنایع در مدیریت دارایی­‌هایشان است. و بر اساس مشاهدات در صنایع مختلف از هوانوردی تا فناوری اطلاعات و صنایع تولیدی و انرژی عمومیت یافته است. اما این تصمیم و عقد قراداد آن فواید و معایبی دارد که باید در ابتدا به آن‌ها توجه داشت. فواید و معایب برون سپاری بهره برداری و نگهداشت به فاکتورهای کلیدی­‌ای چون هزینه، کمیت و کیفیت تولیدات، کیفیت کار، کسب تجربه، ابزارها، تجهیزات و فناوری، کاهش و مدیریت ریسک در هر صنعت به صورت ویژه بستگی دارد. در ادامه به مهم‌ترین فواید و معایب برون سپاری بهره برداری و نگهداشت پرداخته می‌شود.

فواید برون سپاری بهره برداری و نگهداشت

• کاهش هزینه‌ها

کاهش هزینه‌ها از مهم‌ترین دلایلی است که صنایع را به سمت برون سپاری هدایت می‌کند. برای صنایع کاهش هزینه‌های متنوع نیروی انسانی همچون هزینه‌های حقوق و دستمزد، هزینه­‌های رفاهی، درمانی و غیره امر دشواری شده است. از طرف دیگر می‌توان در قراردادهای پیمانکاران ترم‌های تشویقی و تنبیهی را برای کیفیت مدیریت هزینه­‌ها در نظر گرفت.

• انعطاف پذیری کارکنان و کیفیت تجارب و کار

از طرف دیگر یک پیمانکار برون سپاری می‌­تواند با انعطاف پذیری بیشتری کارکنان و متخصصان با تجربه و دارای مهارت‌ها و کارایی لازم را به کار گیرد. این موضوع بار دیگر باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه پرورش نیروی انسانی خواهد شد. البته بیشترین تاثیر آن در اجرای کارها با کیفیت و سطح نظارت بالاتر است.

• بهره‌گیری از ابزار، تجهیزات و فناوری­‌های جدید

یکی دیگر از مزایای بهره‌­گیری از راهبرد برون‌ سپاری ایجاد امکان بهره­­‌گیری سریع‌­تر از ابزار­ها، تجهیزات و فناوری­‌های جدید در بهره‌ برداری و نگهداشت مجتمع است. به صورت معمول شرکت­‌های پیمانکار با سرعت بیشتری امکان انتقال فناوری‌­های جدید به کار را مهیا می­‌سازند و یا اینکه می‌­توان این موضوع را از الزامات قرارداد بر شمرد و با این روش انتقال دانش جدید در تضمین نمود.

• تمرکز بر فعالیت‌­های اصلی کسب و کار

در آخر اینکه برون سپاری این فرصت را برای مدیران به وجود می‌­آ­ورد که بیشتر بر روی جنبه­‌های اصلی و توسعه صنعت تمرکز کرده و بتوانند با دقت و سرعت بیشتری صنعت را در جهت رسیدن به اهداف اصلی آن راهبری کنند.

معایب برون سپاری بهره برداری و نگهداشت

• کاهش سطح کنترل

برون سپاری بهره برداری و نگهداشت معایبی نیز با خود دارد. اولین مشکل مهم این راهبرد کاهش کنترل صاحب صنعت بر جریان کارها است. توانایی کارفرما در مدیریت مستقیم نیروی کار به پیمانکار سپرده شده و در صورت نیاز تغییر فرایند کار بستگی به توافق در چارچوب قرارداد خواهد داشت. همچنین ممکن است فلسفه، روش­‌ها و اولویت‌­­های کارفرما و پیمانکار در نحوه اجرای کارها با هم متفاوت بوده که در بعضی از مواقع به ایجاد مشکل بین طرفین انجامد.

• جابه‌جایی سریع کارکنان متخصص

یکی دیگر از مشکلات متداول در برون سپاری جابه‌جایی سریع‌­تر کارکنان متخصص است. به صورت معمول متخصصان تحت استخدام کارفرما مدت بیشتری را نسب به کارکنان شرکت پیمانکار در سازمان مشغول به کار هستند. این امر باعث می‌شود که ایشان صنعت و الزامات کار را بهتر بشناسند. اما با تعویض کارکنان پیمانکار در هر دوره قراردادی بخش مهمی از دانش، تجربه و سوابق کار آن‌ها با تجهیزات سازمان از بین می‌رود.

• ایجاد ساختارهای موازی در مدیریت

ایجاد ساختارهای موازی در دو سازمان کارفرما و پیمانکار و تعدد مدیران از دیگر معایب استفاده از روش برون سپاری است که باعث افزایش هزینه‌ها، کاهش کارایی و پیچیده شدن کارها و اولویت‌های انجام آن‌ها در بعضی موارد می‌شود.

• افزایش زمان پاسخ­گویی

در شرایطی که بخشی از کار بهره برداری و نگهداشت برون سپاری می‌شود، به طور مثال نگهداشت از یک تجهیز خاص و حساس به طور مثال یک کمپرسور فشار بالای خاص، در صورت عدم حضور متخصص تعمیرات در محل مجتمع زمان پاسخ‌گویی به خرابی تجهیز بالا خواهد رفت. این موضوع زمان خرابی تجهیز را طولانی کرده و هزینه تولید از دست رفته بالایی را به سازمان تحمیل می­‌کند. لازم است برای جلوگیری از این نوع مشکلات در ابتدا فرآیند برون سپاری روش حل چنین مشکلاتی با توجه به بهینه بودن هزینه­‌ها در طول چرخه عمر در نظر گرفته شود.

در انتها، باید اشاره کرد که انتخاب برون سپاری به عنوان یک استراتژی مدیریتی به میزان موثر بودن آن در مدیریت هزینه‌ها، سطح کنترل، انعطاف پذیری و تمرکز لازم در صنعت و قیدهای بودجه­‌ای هر مجتمع و سازمان خاص و توجه به فواید و معایب برون سپاری بهره برداری و نگهداشت در هر دوره زمانی بستگی دارد. باید اشاره کرد که برون سپاری به معنی شانه خالی کردن از مسئولیت‌های مدیریتی نیست. لازم است که مجموعه مدیریتی سازمان با دقتی بیش از پیش شرایط و شاخص­‌های عملیاتی سازمان را رصد کرده و سطح کیفیت و نزدیکی به اهداف سازمان را در بخش­‌های برون سپاری شده به صورت پیوسته ارزیابی کنند.