مهندسی سیستم در مدیریت دارایی های فیزیکی
بنا بر تعریف استاندارد مدیریت دارایی‌های فیزیکی به شيوه‌ها و فعاليت‌هايي منظم و هماهنگی اتلاق می‌شود كه سازمان از طريق آن دارايي‌ها و نيز هزينه‌ها و ريسك‌ها و عملكرد آن‌ها را در طي چرخه عمر، با هدف تحقق برنامه استراتژيك سازماني، به طور بهينه و پايدار مديريت مي‌كند. بنا بر این تعریف و نگاه کل گرایانه، تمام مراحل چرخه عمر از مطرح شدن ایده تا طراحی و ساخت و سپس بهره‌برداری و نگهداشت و در آخر اسقاط دارایی در دامنه فعالیت‌های مدیریت دارایی‌های فیزیکی قرار می‌گیرد. در مدل مفهومی مدیریت دارایی‌های فیزیکی ارائه شده توسط موسسه مدیریت دارایی ها (IAM) به مراحل مدیریت دارایی‌ها در طول چرخه عمر و موضوعات مهم مطرح در آن به صورت یک بسته موضعی مستقل پرداخته شده است. مهندسی سیستم به عنوان یکی از موضوعات مهم در این گروه موضوعی مورد توجه قرار گرفته است.
بنا بر تعریف، به رویکردی میان‌رشته‌ای و مشارکتی برای تحلیل، بهبود و تأیید راهکارهای مرحله طراحی دارایی با هدف برآورد نیازهای مورد انتظار ذینفعان مهندسی سیستم گفته می‌شود. در مهندسی سیستم سیاست‌ها و فرایندهای مربوط به الزامات تحلیل، طراحی و ارزیابی دارایی‌ها شرح داده می‌شود. همچنین فرایندهای مهندسی سیستم‌ها به صورت ترکیبی از فعالیت‌های مدیریتی و فنی انجام می‌شود.
با استفاده از اصول مهندسی سیستم است که مطالعات قابلیت اطمینان، دسترسی پذیری، تعمیرپذیری و ایمنی (RAMS) و الزامات مربوط به آن‌ها در مرحله طراحی دارایی‌ها انجام می‌پذیرد. همچنین با استفاده از این ابزار شرایط تداخل و اثرات افزوده شدن یک تجهیز یا سیستم جدید به مجموعه موجود از دارایی‌ها در مرحله طراحی و پیش از بروز مشکلات زمان بهره برداری شناسایی و برطرف می‌گردد.
همچنین مهندسی سیستم شامل ایجاد و توسعه مشخصات عملکردی و فنی، مجوزهای ایمنی تجهیزات، فرایندهای نصب و فرایندهای پذیرش نهایی، از جمله بازبینی، تایید و اعتبارسنجی، بر اساس الزامات RAMS می‌شود. در شکل زیر روش کلی مهندسی سیستم که با اسم نمودار V شناخته می‌شود، نشان داده شده است. در سمت چپ این نمودار الزامات کسب و کار و بعد از آن کارکردی مشخص می‌شوند. پس از آن مراحل مشخص کردن دامنه طرح تا ساخت پیش می‌رود. برای رسیدن به هر مرحله لازم است که مرحله قبل از آن تایید گشته باشد. در سمت راست نمودار اجزای سیستم یکپارچه‌سازی شده و در ساختار کلی سیستم برای برآورد الزامات اعتبارسنجی می‌شوند. در هر مرحله از سمت راست نمودار یک مرحله متناظر از سمت چپ آزمایش و اعتبارسنجی می‌شود.
مراجع:
- PASS 55-1:2008, Asset management, Part 1: Specification for the optimized management of physical assets
- The Institute of Asset Management, Asset management- An Anatomy, Version 3, 2015
- GFMAM, The asset management landscape, Second edition, English version